Sườn núi mưa bào trơ lại sỏi

Trơ lại gốc sim giữa đá gan gà

Cây Táu lớn rễ già cũng nổi

Nơi xói mòn con nước đã đi qua

Đã đi qua trăm nghìn con nước mú

Ào ạt chảy giữa rừng đen xói lở

Ào ạt chảy xô nhà và xô cửa

Xô chân người dạt khỏi đất quê hương

Cây lúa mong mưa trên đất Cẩm Xuyên

Thân bạc trắng và đốm vàng nửa lá

Đất cạn nắng sùi lên như vẩy cá

Lúa khố mùa. Cỏ Giáp trổ mùa hoa!

Ôi! Đất này tôi đã từng qua

Đã từng sống. Hiểu mình như hiểu lúa

Rễ tơ mềm mà đất thì rắn đá

Ngọn lá xanh trong sắc lửa gió Lào

Cái màu xanh không thể hiểu vì sao

Bền bỉ thế và âm thầm đến thế

Nắng gỉ sắt dẫu cháy vàng gốc rễ

Giọt mồ hôi trong lá vẫn ngời xanh!

... “Em hãy về đi trên bờ cỏ quê anh...”

Bức thư viết nửa chừng dừng bút lại

(Chút thơ mộng chiều êm và gió thổi)

Trên cánh đồng khắc nghiệt, chửa nên đâu

Tôi đi cùng nhân dân. Đội nón lên đầu

Để lòng mở cùng cây xanh ngóng nước

Muốn là đất cho mùa màng đặt bước

Muốn là cây cho quả chín, chim về...

Cẩm Mỹ bên này. Cẩm Thạch bên kia

Một vùng trắng. Đất dồn lên loá mắt

Người làm cỏ mang tơi, cái nắng vào táp mặt

Người đẽo đá cởi trần, da cháy sạm đen

Những mầm ngô, mầm đỗ vừa lên

Nhô khỏi đất là trời phun nắng lửa

Mái lá nhỏ. Những căn nhà sập cửa

Xóm Đồn Điền ngày trước đã về đâu?

Chỉ thấy đất trơ. Đâu bóng cọ dầu

Chỉ thấy đá, đâu nương chè, nương sắn?

Đất bạc màu, đất nhô ngực xám

Xóm làng xưa nắng đuổi nước bốc hơi

Khi thiên nhiên đã mở sẵn hồ trời

Thằng giặc khoá trong hòm tài liệu mật

(Sự cằn cỗi khô mòn của đất)

Sao khéo chiều quốc sách giặc Tây!

Khi bông lau bạc trắng vẫy nghìn tay

Khi ngấy dại đỏ màu hoa đỏ nhất

Ấy là khi cánh đồng khô khát

Rễ lúa héo lần mò trong đất

Lá khoai non ngửa mắt nhìn trời

Nhưng cơn mưa không đến đúng thời

Cơn mưa trắng đã tan vào mây xốp

Khi cây lúa cuốn đòng, khi củ khoai đã mập

Khi cây ngô đã tập bồng con

Khi tiếng chim chiền chiện véo von

Rót thanh thản vào da trời yên lặng

Ấy là khi cơn mưa tàn nhẫn

Lao như trâu băng núi lao về

Bóng người đi gió dạt cuối chân đê

Bông lúa tím chìm dần trong lũ trắng

Cẩm Duệ nước dềnh lên hoang vắng

Lá rừng khô đọng ngấn mái nhà

Chĩnh lớn hết khoai bồ con hết sắn

Con dao rừng cài lại thắt lưng cha

Đồng Cẩm Khê cơn lũ lớn đi qua

Trứng ếch nở bầm đen trong ruộng mạ

Con lũ này không có phù sa

Chỉ bào xói tâm tư mòn chút nữa

Đất khô cằn, lòng người không chỗ dựa

Năm hai mùa nạn nắng nạn mưa

Nếu không có bàn tay con người

thiên nhiên sai lạc cả

Mặt cánh đồng hoang bạc tận trong mơ

Chúng tôi đi từ nỗi niềm cây lúa mong mưa

Nỗi phấp phỏng lo âu ngày lúa trổ

Nỗi ngóng chờ trên chòm biếc mầm cây

Nỗi đau đen trong từng vạt ruộng cày

Trứng ếch nở sau mùa cơn lũ xoáy...

Đã từng biết những mùa ăn củ ráy

Những mùa rau độn với cháo ngô hầm

Tiếng ếch kêu trong vũng tối mưa dầm

Bánh xe cũ lăn trên đường quá khứ...

Nhưng tất cả lớn lao và vinh dự

Là chúng tôi đang đứng giữa hôm nay

Nhát cuốc nào cũng động tới tương lai

Tiếng máy dội từ nền công nghiệp lớn

Chúng tôi đi ồn ào bè bạn

Ai cũng là đồng chí của nhau

Có tấm lòng thương đất thẳm sâu

Nỗi vui lớn của ngày mai hạnh phúc

Máy đào và máy xúc, xe ủi và xe lao

Đất dồn lên ba chục thước cao

Mũi khoan xoáy mười lăm thước cát

Tay lấm dầu, mồ hôi lấm mặt

Nhưng tiếng cười tiếng máy đã hoà nhau

Người công nhân mượn cô gái xã viên

chiếc nón đội đầu

Người nông dân nghỉ giải lao

ngồi trông bóng máy

Đất đỏ lắm và trời xanh biết mấy

Buổi ban đầu đất nước dựng xây

Nghe trời xanh tràn xuống cả hai vai

Đất nước gánh tương lai đầy sức mạnh

Kìa là dải Hoành Sơn - cái chóp nắng trời soi lấp lánh

Núi đứng bên kia, ta xây dựng bên này

Sẽ tồn tại nghìn năm và nghìn năm cùng sánh

Một công trình vĩnh viễn với thiên nhiên

“Năm nốt chai trên một bàn tay em

Mười nốt chai trên hai bàn tay em”

Lồng ngực lớn, trái tim ta gõ nhịp

Con đập tràn tiếng hát tuổi thanh niên

Xe ùn lên và máy ùn lên

Cái sức mạnh của nền công nghiệp trẻ

Tiếng máy dội, tiếng búa dồn, tiếng đầm nện,

Tiếng cầu lao ồn ào và mới mẻ

Dội tận cùng lớp đất thẳm sâu

Đường mấp mô xe bánh lốp lao nghiêng

Hăm hở sống trái tim mười tám tuổi

Không có đường - xe xích sắt rướn lên

Khối thép vững niềm tin vững chãi

Gát kéo đá về, Zin chở vôi đi

Cần trục thép ngoặm gàu vào cát sỏi

Tiếng đầm nện thâu đêm không biết mỏi

C 100 thức suốt cả ba ca

Ôi! nghìn năm mơ ước của ông cha

Hôm nay đấy! Ta nhìn qua ánh điện

Lòng tôi thức giữa tấm lòng cảm mến

Nhân dân mình, đất nước với mai sau...

Mỗi con người đã biết sống với nhau

Từ nhát cuốc lẻ loi đến liên hoan cỗ máy

Giọt nước vỡ lang thang trong rừng đen lở xói

Đã trở về hồ lớn gặp trăng cao

Ôi! giọt mưa lạc hướng thuở nào

Ngỡ đánh mất chính mình trong núi hẻm

Lòng hồ rộng. Cơn mưa trời lại đến

Đường trở về gốc lúa đã kênh mương

Cánh tay người hoà hợp với thiên nhiên

Giọt nước ẩn màu xanh trong lá lúa...

Cô kỹ sư đưa tôi đến lòng hồ

Dáng thon thả như nàng tiên áo vải

Những đỉnh mòn, hàng cây và ngọn khói

Buổi chiều xanh, bãi cỏ đến như mơ

Nước sẽ dâng lên theo tay chỉ của cô

Núi sụt xuống và ngồi trong đáy vực

Nơi thần thoại của đời ta có thực

Tôi đến chào tảng đá với nhành cây

Vừng trăng soi cho đàn cá tụ bẩy

Gốc sậy lại cho ta về quăng lưới

Trong dấu gót của những đàn dê núi

Con chép về dụi đất sủi tăm lên

Ong rừng ơi! Hãy dời tổ lên cao

Cây búp bạ đôi bờ hoa nở trắng

Triền thung lũng chính là nơi bãi lặng

Lũ mè hoa đớp bóng cây rừng

Đây bãi cỏ tranh, đấy bãi lưới rừng

Tảng đá ngồi câu, mỏm đồi thuyền ghé

Sự thực đấy sao mà mơ mộng thế

Giọt mưa rừng tôi hứng ngửa trên tay

Bãi cá đèn sẽ quây lưới ở đây

Chân núi trọc hoa mua còn nở tím

Điện bật sáng và khi đàn cá đến

Chín nhánh phù du đỏ sóng lao về...

Một lòng hồ cá quẫy đến say mê

Thôi chào nhé! Đất gò, ngọn núi

Tảng đá xanh, bãi cỏ, hàng cây

Ôi giây phút người bước vào thần thoại

Tôi bỗng nghe tiếng nước đã dâng đầy.

Tháng 5/1977

Thạch Quỳ