Kính tặng huyện Cẩm Xuyên
Cánh đồng này lớn lên tôi đã thấy
Màu cỏ khô bạc trắng đến chân trời
Không một vũng nước bùn trâu mẹp
Những mùa hè không một giọt mưa rơi
Đất rắn lại nứt ra như đá ghép
Đáy ao sâu cũng trắng bệch nhìn trời
Lu nước để chia phần hai bữa khát
Mẹ vẫn gánh từ Kim Tĩnh xa xôi
Trai làng mình phải đâu tài sắc kém
Con gái trăm nơi mượn cớ chối từ
“Trầu làng mô hợp cau khô làng nấy”
Mẹ vẫn ru con, bà ru cháu đến giờ
Tuổi nhỏ sinh ra không quen giày dép
Đêm ngủ xoa chân vào chổi lên giường
Bụt hiện lên trong giấc mơ trẻ đẹp
Cho con sông thần chạy giữa quê hương
Cánh đồng này lớn lên tôi đã thấy
Hạt gạo nâu như sắc áo cha bầm
Giống lúa đã nghìn năm quen đất ấy
Mùa nối mùa hạt giống chẳng lên xanh
Những đời người hiện thân thành giống lúa
Tổ tiên xưa không dễ chọn tên này
“Lúa nhà nghèo” nên chịu kham chịu khổ
Sinh giữa khô cằn hạt thóc lép quắt quay
Bờ mương cũ lớn lên tôi đã thấy
Chạy trước nhà như một sự lãng quên
Thành bãi cỏ tôi đòi trâu lên đấy
Màu cỏ xanh không che kín nổi niềm
Roi giặc Pháp đánh vào phu Kẻ Gỗ
Mãi bây giờ nghĩ đến vẫn còn đau
Không thấy nước chỉ thấy đời đói khổ
Lại tha phương cầu thực bước theo nhau
Kẻ theo thuyền nương thân nhờ sóng biển
Người xách dao vượt núi hướng Xiêm, Lào
Trại ông Bổng, ông Bè đưa tiễn
Những bước đi không biết đến nơi nào
Ném tàn thuốc xuống mô đất trắng
Lũ quan Tây quay ngoắt lắc đầu
Những trận đói và biểu tình căng thẳng
Vờn quanh xe bao nỗi lo âu
Chúng tôi về với ngổn ngang mặt giấy
Kẻ Gỗ đây mà nước chẳng về cho
Những cánh đồng gió lào rang khô cháy
Thoáng hiện lên trăm hướng dậy trống cờ
Sinh ra giữa những cánh đồng như thế
Mang nỗi khát khao của đất mong mưa
Chúng tôi lớn lên dẫu đứa rừng đứa bể
Vẫn chung nhau một nỗi mong chờ
Đã đến rồi ước mơ nghìn năm ấy
Mặt cánh đồng nghìn năm rồi nắng cháy
Đâu cũng xôn xao sắc mặt công trường
Thế trận mới dàn ra trên đất cũ
Đến nơi nào cũng gặp bước cha ông
Quán Kho, Da Du, trống cờ Xô Viết
Ngỡ đến nay còn đỏ dậy trên đồng
Những con cháu của Hưng Nguyên Võ Liệt
Của Nghèn, Nhe, Cầu, Trổ, Choi, Gôi...
Bài thuộc lòng về thơ ca Xô Viết
Bỗng bừng lên trong máu thịt bồi hồi
Người lớp lớp đến công trường Kẻ Gỗ
Bến xe đông gồng gánh đợi suốt ngày
Thị trấn Cẩm Xuyên, hội mở chính là đây
Quân đổ xuống mọc ngay thành lán trại
Giường chõng, nồi niêu trăm thứ mỗi quê nhà
Khoai Mục Bài, sắn Hương Sơn góp lại
Đọt rau mềm thực phẩm cũng chia ra
Xưa Đá Bạc đưa người đi biệt xứ
Rào Cái chia đôi hình núi đứng u buồn
Nơi gặp nhau của bao nguồn nước dữ
Đồng xác xơ sau những trận mưa nguồn
Nay Đá Bạc đông như thành phố mới
Lán công nhân ôm lấy những sườn đồi
Người đã tới và máy xe đã tới
Oan một thời gọi “đá bạc” người ơi
Đá đã về với công ty Ba, Bốn
Đắp đập xây hồ không có đá sao xong
Làm Kẻ Gỗ với tài nguyên Kẻ Gỗ
Viên sỏi vàng cũng xúc dưới lòng sông
Cuộc diễu binh của sức người, sức máy
Từ thượng nguồn đến chín nhánh kênh mương
Bến cát tự thành, C 100, xe ủi
Hàng vạn đôi vai xoay chuyển thế công trường
Những cánh đồng từ buổi đầu theo Đảng
Cờ đỏ bay lên tay búa sát tay liềm
Mặt trận mới trong thế làm ăn lớn
Xe máy lại về với cày cuốc đi lên
Những hạt nước sáng như viên ngọc quý
Rào Cái ơi ngọc chảy mấy nghìn năm
Những cánh đồng lớn lên tôi đã thấy
Tạnh cơn mưa trở lại đất khô cằn
Nay hồ chứa gần bốn trăm triệu khối
Sườn núi nghiêng như máng dựng quanh bờ
“Kẻ Gỗ đây, bao năm đợi tháng chờ”
Lòng vui muốn chia trăm dòng nước chảy
Nước lên đồng trẻ lại cả trời mây
Mây cũng xuống với bầy em bơi nhảy
Trời xanh soi gương mặt mới đất này
Mùa nối mùa chẳng nở thay cây lúa
Hạt gạo nâu như sắc áo cha bầm
Nay các con sẽ mang về giống mới
Hạt gạo quê ta bao thứ trắng ngần
Đất kham khổ nuôi người khôn lớn
Đất nối đời gắn với đất thiêng liêng
Có nghe thấy hỡi nghìn năm đau đớn
Đất quê mình đang hoá đất thần tiên.
Tháng 5/1977
Xuân Hoài